Üçüncü kranial sinir felci, oftalmolojik ve nörolojik açıdan önemli bir durumdur. Bu makalede, doğuştan ve kazanılmış üçüncü kranial sinir felcinin nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri ele alınacaktır.

Doğuştan 3. sinir felci nadirdir; fakat çocuklarda görülen 3. sinir felcinin neredeyse yarısı bu şekildedir. Vakaların çoğu tek taraflıdır. Genel bir kaide olarak, doğuştan 3. sinir felcine sahip çocuklarda başka nörolojik ve sistemik anormallikler yoktur. Doğuştan üçüncü sinir felcine sahip tüm hastalarda göz hareketlerinde kısıtlılık, kapak düşüklüğü ve neredeyse tümünde göz bebeği tutulumu mevcuttur. Vakaların çoğunda göz tembelliği mevcuttur ve felçli gözde anlamlı astigmatizma olabilir.

Çocuklarda 3. sinir felcinde sebepler:

3. sinir felcinde tüm lifler tutulmuşsa hastada tam ptozis, gözde dışa ve aşağı kayma, göz bebeğinde genişleme görülür. Ancak çoğu hastada sinir liflerinde kısmi tutuluma rastlanır. Bu durumda hastanın alt, iç, üst rektus ve alt oblik kaslarının bir ya da birkaçı tutulduğunda farklı kayma biçimleri ortaya çıkar.

Üçüncü sinirin kazanılmış tutulumu, doğuştan vakalara göre çok daha sık görülür. Bazı olgularda lezyonun yeri tam olarak saptanabilirken, bazı vakalarda bunu saptamak çok güçtür.

Esas olarak cerrahidir. Ancak ilk altı ay izlem tüm paralitik şaşılıklarda önemlidir. Bu zaman içinde şaşılık tablosunda farklılaşma olabilir. Bekleme sürecinde bazen botilinum toksin enjeksiyonu, tek göze kapama ya da prizmatik cam kullanımı önerilebilir. Kayması altı ay içinde değişmeyen hastalarda cerrahi yöntem uygulanır. Her bireyin tutulan kas grubuna ve ortaya çıkan kayma biçimine göre cerrahi müdahale planlanmalıdır. 3. sinir felci cerrahi olarak düzeltilmesi en zor şaşılık vakalarındandır. Bireyde kapak düşüklüğü de mevcutsa, önce şaşılık cerrahisi yapılmalı, daha sonra kapak cerrahisi uygulanmalıdır.