Yüz siniri felci, yüz kaslarının hareket kaybına uğraması durumu olarak tanımlanır. Bu durum, yüz kaslarına sinir iletimini sağlayan fasiyal sinirin (yüz siniri) hasar görmesi sonucu oluşur. Fasiyal sinir, beyin sapından çıkar ve kulağın arkasından yüzeye doğru ilerler. Yüz siniri, tükürük bezlerine, dilin ön kısmındaki tat alma bölgelerine ve göz yaşı bezlerine ince dallar gönderir. Sinir liflerindeki zedelenme, yüzün bir tarafındaki mimik kaslarının hareket kaybına neden olur. Yüz siniri felci her yaştan bireyi etkileyebilir ve doğuştan bile görülebilir. Kadınlar ve erkekler eşit derecede risk altındadır. Yüz siniri felci iki ana kategoriye ayrılır:

Çevresel etkenlerden kaynaklanan yüz siniri felci daha sık görülür. Beyindeki hasarlardan kaynaklanan felçlerde, diğer beyin rahatsızlıkları da genellikle eşlik eder. Felç, yüzün bir yarısını etkiler.

Beyinden çıkarak yüze gelen sinirler, kulaktan dar bir kanalın içinden geçer ve kulağın önünden çıkarak yüz kaslarına dağılır. En sık viral hastalıklarda, soğukta sinirin kanala sıkışması nedeniyle felç ortaya çıkar. Bu tür yüz siniri felci, Bell paralizisi olarak bilinir. Felç nedenleri arasında beyin kanaması, beyin hastalıkları, iç kulak iltihapları, üst çene diş iltihabı, doğuştan gelen hastalıklar, diyabet, tümörler, yüksek tansiyon, toksik sebepler ve soğuk hava bulunur. Yüz siniri felci, farklı şiddetlerde kendini gösterebilir. Bazı kişilerde hafif etkilerle görülürken, diğerlerinde daha belirgin felç etkisi olabilir. Hızlı ilerlediğinden, en kısa sürede şiddetli hale gelebilir. Felç öncesinde bazen kulak ağrısı ortaya çıkabilir. Felç nedeniyle yüzün bir tarafındaki mimik kaslarının hareketi azalır veya kaybolur. Göz kapağı kasları da etkilendiğinden, gözün kapanması zorlaşır. Dudaklarda kayma, salya akıtma ve yemede zorluk yaşanır. Göz kuruluğu nedeniyle gözde yaşarma görülebilir. Ağzın bir tarafı hareket etmez, gülümserken kayma daha belirgin hale gelir. Gözün sürekli açık kalmasıyla birlikte göze yabancı cisimler kaçabilir. Yüz siniri dilde tat alma duyusunu da etkilediğinden, hastada tat almada anormallikler görülebilir.

Riski artıran etkenlerin başında yaş gelir. Ancak çocuklarda da felç etkili olabilir. Küçük yaşta görülen yüz siniri felci daha hızlı iyileşir. Şeker hastalığı olanlar normalden 4 kat fazla risk taşırlar. Bağışıklık sistemindeki bozukluklar da riski artırır. Direnç azaldığında ve stres altında olunduğunda felç daha fazla görülür.

Yüz felci sadece yüzü etkiler. Başka bir alanda uyuşma veya güçsüzlük gibi etkiler görülmez. Eğer hastada böyle bir sorun varsa, başka hastalıkların araştırılması gerekir. Felç bulaşıcı değildir.

Tanı, klinik muayene sonucunda konabilir. Ancak yüz felcinin oluşmasına neden olabilecek hastalıkların varlığı halinde, görüntüleme ve laboratuvar tetkiklerinin yapılması gerekebilir.

İyileşme hızı, sinirdeki hasarın derecesine bağlıdır. Hafif hasar bulunuyorsa birkaç gün içinde iyileşme görülebilir. Daha ağır hasarlarda ise iyileşme süresi birkaç aya kadar uzayabilir. Hasarlanan sinirin onarımı yaklaşık olarak 1-2 mm/gün olarak kabul edilirse, iyileşme süresi 15 gün ile 18 ay arasında değişebilir. İyileşmeden sonra felcin %5-15 oranında tekrarlama riski olabilir. Bu, kişideki risk faktörlerine ve hastalıklara bağlı olarak değişebilir.

Hastalara çoğunlukla medikal veya cerrahi tedavi uygulanmasına gerek kalmadan iyileşme görülebilir. Hastaların %80'i 2-3 hafta içinde iyileşir. %10'u bir yıl içinde iyileşir, diğer %10'u ise iyileşememe sorunu yaşar. Yüz siniri felcinde tedaviye gecikmeden başlanmalıdır. En önemli tedavi yöntemlerinden biri yüz kaslarına masaj uygulanmasıdır. Bölgenin boyunla birlikte soğuktan korunması da faydalıdır. Gözlere özel dikkat gösterilmelidir. Göz yaşı salgısının olması için tedbirler ve tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Eğer 3 hafta içinde iyileşme sağlanamazsa, EMG testiyle fasiyal sinirin fonksiyonu belirlenir ve gerekiyorsa cerrahi girişim planlanır.

Tedavi sırasında hastaya fizik tedavi de uygulanır. Özellikle termal tedavi yararlı etkiler yapar. Yüze sıcak uygulanması, masaj ve egzersizler ayna karşısında günde 4-5 defa yapılmalıdır. Sıcak uygulama, bölgedeki kan dolaşımını artırır. Yapılan yüz egzersizleri ise yüz kas fonksiyonlarının iyileşmesini sağlar. Hastaya psikolojik destek de verilerek, iyileşme umudu aşılanır. Bu yöntemler etkisiz kaldığında, neden bağlı olarak bazı operasyonlar yapılabilir. Orta kulak iltihabı varsa, iltihap temizlenerek, yüz sinirini sarmış kılıf iltihaptan arındırılır. Viral sebepler varsa, kulağın arkasından girilerek kılıf çevresi iltihaptan temizlenir. Göz kapaklarının kapanması için de operasyonlar yapılabilir.