Felç

Felç, beyine kan akımını sağlayan damarlardan birinin tıkanması ve beyine giden kan akımının aniden gidişinde yavaşlama ya da durma sonucu meydana gelen kalıcı hastalıktır. Felç dünyada kalp ve damar hastalığından sonra en önemli ölüm nedenlerinin ikincisidir. Dünyada dakikada ortalama bir kişi felç geçiriyor. Üç dakikada ise bir kişinin ölümüne sebep olmaktadır. Yetişkin insanlar da en önemli sakatlık nedeni beyin damar hastalığıdır. Felç beyinde kan dolaşımını sağlayan damarlardan birinin aniden tıkanması ile beyine giden kan akışının yavaşlaması sonucu meydana gelmektedir. Beyin damarlarından birinin ani şekilde yırtılması ile kanın beyin dokusuna akmasına da halk arasındaki ismi ile beyin kanaması denilmektedir.

Nedenlerine gelecek olursak hipertansiyon, diyabet, kalp hastalıkları, sigara kullanımı, kolesterol buna sebep olacak olacak rahatsızlıklar arasında yer almaktadır. Felç vakaları içinde kısıtlı bir yere sahip olan beyin kanamalarının en önemli nedeni kontrol ve dikkat edilmeyen hipertansiyondur. Beyin içerisindeki baloncuklar, damar yumakları gibi faktörler de beyin kanamalarının nedenleri arasında yer almaktadır. Beyinin herhangi bir yerinde uzun süre sessiz kalan bu damar yumakları günün birinde aniden kanama yapabilir. Daha yaygın bir felç türü olan ve tıkayıcı inmeler adı da verilen bu durumlar şöyledir. En önemli kategoriyi kalpten kaynaklanan tıkanmalar oluşturmaktadır.

Kalp içinde oluşan pıhtılar yerlerinden koparak beyin damarlarını tıkar. Mesela enfarktüs geçirmiş olan kalpte, belli bir bölümde kalp kası fonksiyonunu kaybetme durumu olabiliyor. Bunun sonucunda da kalp kasılamayacağından orada pıhtılar birikebiliyor. Oluşabilecek bir ritim bozukluğunda da bu pıhtı kalpten fırlayıp beyne gidiyor ve bunun sonucunda rahatsızlık meydana geliyor. İkinci önemli kategori ise beyini besleyen büyük damarlarda görülen problemlerdir. Şah damarı olarak bilinen karotis ve arka tarafta da vertebral arterler beyinin arka bölgeleri ile beyin sapı ve beyinciği sulayan damarlarda oluşan rahatsızlıklar inmeye sebep olmaktadır. Üçüncü kategoride de beyinin derin bölgelerini sulayan küçük damarlarda yaşanan sorunlardır. Diyabet, yüksek kolesterol ve hipertansiyon gibi damar yatağını bozan kronik hastalıklar buna duruma yol açmaktadır. Büyük bir damar yavaş yavaş tıkanırsa ve sağlam kalan damarlarda tıkanan damarın alanını beslemeye başlıyor ama küçük damarlarda bu durum gerçekleşmiyor. Bu sebeple küçük damarların ani tıkanmasıyla besledikleri bölge tamamen kansız kalıyor. Bunun nedeni ise hipertansiyonun yıllar boyunca uç damarlarda yaptığı olumsuz ve tahrip edici etkilerdir. Dördüncü kategori de ise ender görülen nedenlerden oluşmaktadır. Bu gruptaki hastalar incelendiğinde kalıtımsal hastalıklar, romatizma hastalığının bir parçası şeklinde oluşan damar problemleri veya kanın pıhtılaşması ile ilgili hematolojik problemler bulunuyor. Bunun yanında büyük damarların aniden yırtıldığı diseksiyonlar da bu gurupta değerlendirmek mümkündür. Diseksiyonlar genç yaşta oluşan önemli bir inme nedenidir. İnme, yaşlılık hastalığı olarak algılanmamalıdır. Bu felç çocuklukta da görülebiliyor. Diseksiyonlar, çocukluk çağında oluşan inmelerinin önemli nedenlerinden biridir. Doğumda bile ortaya çıkabilmektedir. Son grubu ise nedeni bilinmeyen inmeler oluşturmaktadır. Bu grup, tıkayıcı inmeler içinde yüzde 10-30 kadar bir etkiye sahiptir.